Mazowiecko-Świętokrzyskie Towarzystwo Ornitologiczne rozpoczyna od tego sezonu zimowego akcję "Liczenie sierpówek na miejskich noclegowiskach na Nizinie Mazowieckiej i w Krainie Gór Świętokrzyskich".

Sierpówka (Streptopelia decaocto) jest gatunkiem charakterystycznym dla środowisk synantropijnych. Występuje w naszym kraju stosunkowo od niedawna (lata 40. XX wieku) i wciąż wymaga monitorowania liczebności. Jest gatunkiem wrażliwym na zmiany klimatyczne, a w szczególności na mroźne i ciężkie zimy, które mogą znacząco redukować jej liczebność.
Również wzrost liczebności drapieżników (kuna domowa, kot) oraz ptaków krukowatych (wrona, sroka) może wpływać na sukces lęgowy sierpówki.
Monitoring osobników zimujących, gromadzących się na noclegowiskach jest odpowiednią metodą na wykrycie większości zimującej populacji sierpówek na danym terenie.

Założenia metodyczne

Liczenia powinny być prowadzone w miastach małych i średniej wielkości tak aby poprzez kompleksowe zbadanie całego terenu uchwycić w okresie liczeń zbliżoną do rzeczywistej liczebność sierpówek. W przypadku największych miast na Nizinie Mazowieckiej i w Krainie Gór Świętokrzyskich (Radom, Kielce, Warszawa) sugerowane jest objęciem dokładnymi liczeniami jedynie niektórych dzielnic lub - jeśli potencjał obserwatorów pozwala – większych niż dzielnica obszarów. Liczenia powinny być prowadzone w granicach wyraźnie wyodrębnionych przez zwartą i typową zabudowę miejską oraz pozostałe środowiska:

• centrum,
• willowe dzielnice peryferyjne,
• zwarte parki, zieleńce, zadrzewienia, cmentarze,
• dzielnice przemysłowe,
• blokowiska,
• ogródki działkowe.

Należy unikać liczenia sierpówek w granicach administracyjnych całego miasta gdyż są to na obrzeżach z reguły rozległe obszary typowo rolnicze. Obszar badań należy zaznaczyć na ogólnie dostępnych mapach/planach miast. Również na tych planach w czasie liczeń zaznaczamy noclegowiska sierpówek, opatrujemy liczbą porządkową i dokonujemy szczegółowej charakterystyki.

Gromadzenie danych

Zakładamy wykonanie tylko jednej kontroli wybranego fragmentu lub całego miasta. Obserwacje powinny zostać przeprowadzone w okresie trwającym maksymalnie do 3 tygodni w okresie między 25 XII a 25 I. Pozwoli to na uchwycenie liczebności nie obciążonej przez ewentualny spadek liczby ptaków wynikający np. z ciężkiej zimy lub ze zmian w lokalizacji noclegowiska.

Ptaki liczymy w godzinach od 14 do zmierzchu. W godzinach tych, ptaki gromadzą się już na noclegowiska. Przeprowadzamy jednorazową penetrację danego terenu skupiając się na wszelkiego rodzaju zadrzewieniach. Szczególną uwagę należy zwrócić na zadrzewienia iglaste, które także mogą stanowić miejsce noclegu. O ile bowiem na drzewach liściastych ptaki są doskonale widoczne z daleka, to już na świerkach, sosnach, daglezjach czy żywotnikach, zlokalizowanie noclegowiska wymaga dłuższej obserwacji.

Po wykryciu noclegowiska dokonujemy jego charakterystyki w oparciu o dane zawarte w poniższej tabeli:

• miejscowość,
• numer porządkowy noclegowiska (w przypadku noclegowiska rozproszonego, zlokalizowanego na wielu drzewach na dość dużym obszarze, należy do charakterystyki JEDNEGO i ODRĘBNEGO noclegowiska przyjąć obszar bezpośrednio przylegający do zadrzewień z nocującymi ptakami o maksymalnej średnicy ok. 50 m,
• typ środowiska (centrum, willowe dzielnice peryferyjne, parki, skwery zadrzewień, cmentarze, dzielnice przemysłowe, blokowiska, ogródki działkowe),
• liczebność noclegowiska z rozbiciem na liczbę ptaków odnotowanych dla każdego drzewa,
  jeśli obserwator uzna to za stosowne i da radę, to proszę także o podanie gatunku drzew noclegowiskowych dla każdej grupy ptaków oddzielnie,
• krótki opis i charakterystyka noclegowiska (np. szpaler lub aleja przydrożna, grupa drzew i krzewów między blokami, cmentarz z 30 letnim zadrzewieniem głównie iglasty, park o powierzchni 2 ha, sad w dzielnicy ogródków działkowych, grupa świerków kolczystych w dzielnicy willowej) z podaniem uwag dotyczących odległości od zabudowań, natężenia ruchu samochodów i ludzi, natężenia oświetlenia sztucznego.

Do tabeli należy dołączyć mapę/plan miasta z naniesionym lokalizacjami noclegowisk opatrzonych liczba porządkową oraz granicami obszaru badanego.

TABELA

1. numer noclegowiska,
2. typ środowiska,
3. liczebność noclegowiska (łączna),
4. liczebność w rozbiciu na poszczególne grupy przypisane do pojedynczych drzew (wartości proszę wpisywać po przecinku),
5. gatunek drzewa,
6. uwagi,

przykład 

Przesyłanie informacji

Wypełnioną tabelę wraz z mapką proszę przesłać do końca lutego na poniższy adres pocztowy lub drogą mailową wraz z zeskanowaną mapą lub planem/mapą w formie elektronicznej.

Lista miast proponowanych do prowadzenia inwentaryzacji

Warszawa, Radom, Kutno, Mława, Sokołów Podlaski, Żyrardów, Siedlce, Ostrołęka, Tomaszów Mazowiecki, Opoczno, Sulejów, Kielce, Końskie, Skarżysko, Starachowice, Ostrowiec Świętokrzyski, Chmielnik, Jędrzejów, Włoszczowa, Stąporków, Staszów, Opatów, Sandomierz, Przysucha, Opoczno, Przedbórz, Lipsko, Zwoleń, Biała Rawska, Iłża, Szydłowiec, Pionki, Kozienice, Białobrzegi, Warka, Mogielnica, Rawa Mazowiecka, Wierzbica, Grójec, Staszów, Jędrzejów, Przedbórz, Małogoszcz, Radoszyce, Nowe Miasto n. Pilicą, Łuków, Lipsko, Zwoleń, Drzewica, Łowicz, Ostrołęka, Ostrów Maz., Mszczonów, Sochaczew, Płock, Włoszczowa, Busko Zdrój, Płońsk, Grodzisk Maz., Pruszków, Wołomin, Błonie, Góra Kalwaria, Otwock, Ryki, Kock, Radzyń Podlaski, Międzyrzec Podlaski, Biała Podlaska, Łosice, Mińsk Maz., Węgrów, Wyszków, Legionowo, Pułtusk, Maków Maz., Łomża, Myszyniec, Przasnysz, Ciechanów, Sierpc, Działdowo, Małkinia, Skierniewice.

Życzę wielu wrażeń i udanych obserwacji!!! 

Koordynator Akcji: Jacek Tabor,
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. lub Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
(M-ŚTO) Spalski Park Krajobrazowy,
ul. Podleśna 2, Spała, 97-215 Inowłódz

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł