Koleżanki i Koledzy,
Monitoring Zimujących Ptaków Wodnych (International Waterbird Census) prowadzony jest w Europie od połowy lat 60. XX wieku. W kraju koordynacja tej akcji przechodziła na kolejne osoby, od roku 2006 prowadzi ją prof. Włodzimierz Meissner z Uniwersytetu Gdańskiego. W połowie stycznia 1984 r. rozpoczęto styczniowe liczenia ptaków w dolinach rzecznych także naszego regionu – na Nizinie Mazowieckiej.
Obecnie w skład corocznego monitoringu wchodzi na Mazowszu ponad 1000 km biegu rzek i zbiorników są to: WISŁA, BUG, NAREW, PILICA, WKRA, BZURA, KRZNA, LIWIEC, RADOMKA, RAWKA, DRZEWICZKA, IŁŻANKA, ZWOLEŃKA, ZAGOŻDŻONKA, JEZIORKA, MOGIELANKA, RYKALANKA, ZBIORNIK ZEGRZYŃSKI, ZBIORNIK DOMANIÓW oraz inne obiekty, w tym miasta: WARSZAWA, RADOM i SKIERNIEWICE (zbiorniki miejskie, cieki).
| TERMIN liczeń w roku 2024 przypada na 13-21 stycznia, (termin optymalny: 13-14 styczeń). |
Począwszy od stycznia 2011 r. struktura organizacyjna monitoringu zimowego przedstawią się następująco:
- W części środkowej regionu (Warszawa – wszystkie parki, skwery i kanały oraz Wisła pomiędzy Kępą Polską a Mniszewem k. ujścia Pilicy) liczeniami kieruje dr hab. Patryk Rowiński (Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.);
- W pozostałej części regionu (Wisła, na odcinku Płock – Kępa Polska i Mniszew (ujście Pilicy) – Dęblin, Bug, Narew, Liwiec, Wkra, Pilica, Rawka, Radomka, Bzura, pozostałe mniejsze rzeki oraz Zbiornik Zegrzyński, Zb. Domaniów, Radom i Skierniewice) akcją kieruje: Marcin Łukaszewicz (Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.), który również jako główny koordynator podsumowuje dane z całej Niziny Mazowieckiej, na bazie wyników przekazywanych przez Patryka oraz poszczególnych uczestników.
Coroczne sprawozdania z wyników zimowego monitoringu zamieszczane będą w czasopiśmie KULON http://kulon.m-sto.org/ oraz na stronie Towarzystwa (z podaniem nazwisk uczestników liczeń).
WSZYSTKICH OBSERWATORÓW Z POSZCZEGÓLNYCH RZEK
UCZESTNICZĄCYCH W AKCJI OD ROKU 2011, PROSIMY O KONTAKT
Z ODPOWIEDNIM KOORDYNATOREM PRZED KOLEJNYM SEZONEM
W CELU – POTWIERDZENIA UDZIAŁU ORAZ PO ZAKOŃCZENIU PRAC
W CELU – PRZEKAZANIA WYNIKÓW LICZEŃ.
OGÓLNE ZAŁOŻENIA PRAC TERENOWYCH:
Kontrolowane rzeki podzielone są na ponumerowane pięciokilometrowe odcinki. Granice odcinków oraz ich numery są naniesione na mapy. Każdy odcinek jest traktowany jako jednostka podstawowa i powinien być sprawdzony w całości.
Liczeniami objęte są nie tylko gatunki wodne, ale również WSZYSTKIE pozostałe, w tym – tak jak dotychczas – wszystkie tzw. "inwazyjne" oraz gatunki na ogół rzadko zimujące (rudzik, droździk, itp. podlegające rejestracji w kartotece).
Notujemy wszystkie ptaki zauważone w trakcie przejścia wzdłuż rzeki. Ponieważ przemieszczające się stadka sikor mogą lokalnie nastręczać wiele problemów, nie należy dążyć do bardzo dokładnej oceny ich liczebności, jeżeli wymaga to dodatkowego nakładu czasu. W takich przypadkach wystarczy podać przybliżoną liczebność sikor i nie przedłużając liczenia nie należy odchodzić od rzeki. Zebrane dane przenosimy następnie do przygotowanego formularza Excela.
Uwaga! W miastach (Warszawa, Radom i Skierniewice) liczeniom podlegają wyłącznie gatunki wodne.
BARDZO PROSIMY O PRZESTRZEGANIE ZASAD METODYCZNYCH I ZASAD WYPEŁNIANIA FORMULARZA. STOSOWANIE TYLKO JEDNEGO TYPU FORMULARZA ORAZ ARKUSZA WYŁĄCZNIE NA JEDEN ODCINEK 5 km rzeki (lub tylko jeden OBIEKT – zbiornik, kompleks stawów itp.)
Od roku 2011 akcja została włączona do systemu Państwowego Monitoringu Środowiska (http://www.monitoringptakow.gios.gov.pl/o-programie), realizatorem którego, (na zlecenie GIOŚ) jest Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków. Program nosi nazwę Monitoring Zimujących Ptaków Wodnych – a koordynatorem głównym pozostaje Włodzimierz Meissner. W ramach monitoringu zbierane są dane na około 370 najważniejszych fragmentach rzek i zbiornikach w Polsce. Pracami w poszczególnych częściach kraju, kierują koordynatorzy regionalni (20 osób). Lista podlegających temu programowi odcinków rzek z Mazowsza przedstawia się następująco (łącznie 340 km i obiekty):
- WISŁA (160 km)
- BUG (50 km)
- NAREW (50 km)
- LIWIEC (50 km)
- PILICA (30 km)
- ZALEW ZEGRZYŃSKI
- WARSZAWA (zbiorniki miejskie)
Cały ten system liczeń zimowych tworzy spójna całość, a zbierane dane (z wytypowanych, reprezentatywnych odcinków) od jednostki podstawowej – jaką jest region – trafiają kolejno do centrali krajowej i ogólnoeuropejskiej. Kompletne dane zbierane na Mazowszu (wraz z wynikami z odcinków, które nie są przekazywane dalej) od roku 1984 stanowiły i nadal pozostają doskonałą wykładnią do śledzenia zmian w liczebnościach zimujących ptaków w dolinach rzek naszego regionu.
WSZYSTKIM DOTYCHCZASOWYM UCZESTNIKOM ZIMOWEGO
MONITORINGU PTAKÓW – SERDECZNIE DZIĘKUJEMY !!! ZACHĘCAJĄC
DO KONTYNUACJI PRAC TERENOWYCH, A NOWYCH,
CHĘTNYCH ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY.
Pozdrawiam serdecznie
Marcin Łukaszewicz
DO POBRANIA:
INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA FORMULARZA
SPRAWOZDANIE z roku 2011
SPRAWOZDANIE z roku 2012
SPRAWOZDANIE z roku 2013
SPRAWOZDANIE z roku 2014
SPRAWOZDANIE z roku 2015
SPRAWOZDANIE z roku 2016
SPRAWOZDANIE z roku 2017
SPRAWOZDANIE z roku 2018
SPRAWOZDANIE z roku 2019
Liczebność i rozmieszczenie ptaków wodnych zimujących w Polsce w roku 2020 (źródło: Ornis Polonica)